Europako legedian ingurumen-arloan sartutako eguneratze berrienek gogortu egin dituzte gasak husteko sistemen bidez aminak isurtzeari lotutako mugak. REAMINE teknologiari esker, aminen emisioak % 90 baino gehiago murrizteaz gain, elementu hori arrak fabrikatzeko prozesu berean berrerabili ahal izango da.
Erresistentzia mekanikoagatik eta dimentsio-doitasunagatik, Cold-Box izenez ezagutzen den Uretano prozesu fenolikoa da fabrikazio-serie luzeen galdaketa-arren fabrikazioan gehien erabiltzen dena. Prozesu horretan, harea nahasteko erabiltzen diren lotailuak aire konprimituko korronte batekin aminaz gaseztatuta ontzen dira. Kasu horretan, onketaren katalizatzaile gisa funtzionatzen du aminak, eta ez da kontsumitzera iristen. Horren proportzio txiki bat fabrikatutako arrean geratzen da, eta zati esanguratsu bat hondar-gasaren gainerako osagaiekin batera askatzen da, argintzako instalazioetako erauzketa-sistemen bidez. Beraz, ingurumen-inpaktu handiko prozesua da.
Andoni Ibarra AZTERLANeko Iraunkortasuna eta Ingurumena ikerketa-lerroko ikertzaileak azaltzen duenez, “arrak disparatzeko makinetan erabiltzen diren aminak konposatu organiko hegazkorrak (KOH) dira, eta kaltegarriak dira gizakien osasunerako. Hori dela eta, ingurumen-legediak emisio-mugak ezartzen ditu. Atmosferara askatzearekiko teknika alternatiboak badaude ere, hala nola, kimikoki tratatu ondoren hondakin arriskutsu gisa kudeatzea edo aminak erretzea, prozesu garestiak dira, eta horrek zaildu egiten du industrian zeharkako sarrera orokorra izatea “.
Europako ingurumen-legedian sartutako azken berrikuntzek, Industriako Isurpenen Zuzentarauak eta Forja eta Galdaketaren BREF berriak (2024ko abendutik dago indarrean), nabarmen gogortu dituzte galdaketa-enpresek baimendutako aminen isurien mugak. BREFen kasuan, muga berria <2,5 mg/Nm³ da, hau da, dokumentuaren aurreko bertsioan baino 8 aldiz txikiagoa (<20 mg/Nm³). Ildo beretik, 98/24/EE Zuzentarauak, langileen osasuna eta segurtasuna agente kimikoekin lotutako arriskuen aurka babesteari buruzkoak, ere agente kimiko arriskutsutzat jotzen ditu aminak, eta aminen kontzentrazioen muga-balioak ezartzen ditu lantokian. “Aminek propietate oso narritagarri eta toxikoak dituzte, baita usain sarkor handia ere; horregatik, laneko segurtasunari buruzko legeriak mugatu egiten du langileen esposizioa”.
Galdaketa-arren fabrikazioa
Emisioak prebenitzeko eta aminak berreskuratzeko eta berrerabiltzeko irtenbide hibridoa
Arazo horren aurrean, LIFE REAMINE proiektuaren partzuergoak adsortzio-teknologietan oinarritutako teknologia berritzaile bat garatzea eta menbrana selektiboak erabiltzea du helburu, aminak atmosferara aska ez daitezen eta, aldi berean, berreskuratu ez daitezen, burdinurtu berean arrak fabrikatzeko prozesu berean berrerabiltzeko. “REAMINE soluzioari heltzeko gure ikuspegia guztiz praktikoa da, eta bat dator lehentasun eta behar industrialekin: sistema eraginkor, ekonomikoki bideragarri eta hainbat galdategitan sistematikoki ezartzeko moduko bat garatzen ari gara, ingurumen-legeria betetzeko eta beren lan-inguruneak hobetzeko aukera emanez, produktuen kalitateari eragin gabe. Halaber, garatutako berrikuntza TEO gisa katalogatzeko eta, garapen-prototipoa amaitu eta baliozkotu ondoren, finantzaketa publikoko programetan sartzeko lan egingo dugu“.
Ikuspegi teknologikotik, REAMINE soluzioa mintzezko gailu batekin adsortzio-zutabe bat integratzen duen sistema hibrido bat da, energetikoki eraginkorra den tratamendu-tren bat sortuz. Konfigurazio horrek modu eraginkorrean murrizten ditu aminen emisioak, eta, aldi berean, egoera likidoan dauden aminak berreskuratzen laguntzen du. Horri esker, berreskuratutako amina horiek arrak fabrikatzeko prozesuan sar daitezke berriro. Horrela, gasen tratamenduaren eraginkortasuna hobetzen eta arrak Cold-Box bidez fabrikatzeko kostuak murrizten lagunduko dute. “Teknologia horrekin lortu nahi den aminen purutasunari eta berreskuratze-tasari dagokienez gure helburuak >%95 eta >%90 dira, hurrenez hurren. Hori izango da galdategiek elementu hori erostean sortuko duten aurrezpena, eta, jakina, haren ekoizpenari eta garraioari lotutako ingurumen-inpaktua murrizten lagunduko du. Zifra garrantzitsuak dira, kontuan hartzen badugu batez besteko galdaketa-prozesu batek urtean 10.000 kg amina baino gehiago kontsumitu eta isuri ditzakeela“.
Proiektuaren erakusle gisa, prototipo industrial bat ezarri eta baliozkotuko da, eta Betsaide galdaketa enpresaren arren fabrikazio-eremuan instalatuko da (Elorrio, Bizkaia).
REAMINE soluzioaren eskema aminak berreskuratzeko
Galdategiei eraldaketan lagunduz eta hauen etorkizuneko fabrikazio-teknologien artean posizionamendua mantenduz
Zalantzarik gabe, prozesu-industriak Europaren jomugan daude, isurien eta hondakinen sortzaile handiak direlako eta energia-kontsumo handiak dituztelako. Hala ere, Batasuneko herrialdeen eragile ekonomiko nagusietako bat izaten jarraitzen dute. Burdin-galdaren kasuan, Europako industria munduko hirugarrena da bolumenari dagokionez, Txina eta Indiaren ondoren, eta burdinurtuzko osagaien ekoizpen globalaren %15aren arduraduna da.
“Galdaketa motor garrantzitsua da gure ingurune hurbileko ekonomiarentzat eta enpleguarentzat, eta gure esku dago aberastasunaren eta garapen teknologiko eta sozialaren bultzatzaile izaten jarraitzea. Ez dugu zalantzarik galdaketak funtsezko rola betetzen jarraituko duela etorkizuneko fabrikazio-teknologien artean, eta AZTERLANetik, metalurgian espezializatutako zentro teknologikoa garen heinean, galdategiei etengabeko bilakaeran laguntzeko eginkizun argia dugu, egungo eta etorkizuneko gizartearen balioekin eta beharrekin lerrokatuta mantentzeko ahaleginean lagunduz. Gure ustez, LIFE REAMINE proiektuaren baitan garatuko dugunaren moduko berrikuntzak horren adibide ezinhobeak dira”.
LIFE REAMINEren partzuergoa AZTERLANek zuzentzen du, eta BETSAIDE, S.A.L. eta APRIA Systems enpresek, NOVA School of Science and Technology (Lisboako Unibertsitatea) berrikuntza-eragileek, Kantabriako Unibertsitateak eta Euskal Herriko eta Nafarroako Fundidoreen Elkarteak (FEAF) parte hartzen dute. Ikerketa-proiektu hori Europar Batasunaren LIFE programak finantzatzen du, LIFE-2024 -SAP-ENV/101216139 lankidetza-hitzarmenaren bidez.
